Vrijwilligers en activering
Zonder vrijwilligers zouden de amateurkunstgezelschappen zoals we die in Nederland kennen, niet kunnen bestaan. Denk aan de vrijwilligers die actief zijn als bestuurslid, maar ook de mensen die bardiensten draaien, de website bijhouden of kaartjes verkopen.
Twee websites met veel informatie op het gebied van vrijwilligerswerk zijn:
- M-Pact – Enschede (met o.a. een vrijwilligersbank en info over wet- en regelgeving zoals AVG)
- Vrijwilligerswerk.nl – landelijk
Wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen?
LKCA (landelijk kennisinstituut cultuureducatie en amateurkunst) heeft een factsheet gepubliceerd waarin de belangrijkste kenmerken van de amateurkunstvrijwilliger zijn opgenomen. De gegevens in deze factsheet zijn afkomstig uit het rapport Onderzoek Vrijwilligers in de amateurkunst (2009), dat Kunstfactor in opdracht van het ministerie van OC&W heeft uitgevoerd. Hier vindt u een samenvatting van het rapport.
Motivatie van vrijwilligers
Iedere vrijwilliger heeft zo zijn eigen redenen om zich onbetaald voor iets in te willen zetten. Als je wilt dat een vrijwilliger zich voor jouw project inzet, doe je er goed aan ervoor te zorgen dat hij dat met plezier kan doen. Bijvoorbeeld door het werk inhoudelijk interessant te maken, of te zorgen voor een plezierige, inspirerende omgeving. Maak, om conflicten te voorkomen, duidelijke afspraken over wat je van een vrijwilliger verwacht en wat deze ervoor terugkrijgt.
Op de website Vrijwilligerswerk.nl (onderdeel van MOVISIE Kennis en advies maatschappelijke ontwikkeling) vind je veel informatie over het werken met vrijwilligers. Bijvoorbeeld informatie over management van motivaties.
Ook kun je terecht bij het Servicepunt Vrijwilligerswerk Enschede of de Volksuniversiteit Enschede voor informatie en trainingen.
Vinden en binden van vrijwilligers
Het vinden en binden van vrijwilligers staat bij veel verenigingen en clubs boven aan de agenda. Zonder voldoende mensen om alle activiteiten uit te voeren kan een organisatie nu eenmaal niet functioneren.
Op de website Vrijwilligerwerk.nl is veel informatie te vinden over het vinden en binden van vrijwilligers. Op de pagina Vinden&Binden staan verschillende instrumenten die inspireren of concrete handvatten bieden.
Maatschappelijke ontwikkelingen & de invloed op vrijwilligerswerk
In de laatste decennia zijn er in de omgeving van het vrijwilligerswerk een aantal ontwikkelingen geweest die invloed hebben gehad en nog hebben op zowel de inhoud als op de organisatie van het werk van vrijwilligerswerk. Tot op zekere hoogte zijn deze ontwikkelingen bepalend voor het grotere beroep dat wordt gedaan op de inzet van vrijwilligers, voor de samenstelling van het vrijwilligersbestand en voor de inhoud en organisatie van het vrijwilligerswerk.
In het document ‘Actuele ontwikkelingen en trends van invloed op de lokale ondersteuning van het vrijwilligerswerk’ van MOVISIE komen kort deze relevante ontwikkelingen en trends aan de orde waarmee (steunpunten) vrijwilligerswerk nu en in de nabije toekomst mee te maken zullen krijgen.
Achtereenvolgens komen aan bod:
- Demografische ontwikkelingen
- Maatschappelijke ontwikkelingen
- Beleidsontwikkelingen
- Ontwikkelingen in het vrijwilligerswerk
- De gevolgen die deze ontwikkelingen hebben op de werkzaamheden van steunpunten vrijwilligerswerk.
Episodisch vrijwilligerswerk / Festivalvrijwilligers
Episodisch vrijwilligerswerk betekent vrijwillige inzet van korte duur of voor eenmalige evenementen of projecten. Het is een trend dat steeds meer mensen de voorkeur geven aan kortdurend, concreet en afgebakend vrijwilligerswerk boven traditioneel lange termijn vrijwilligerswerk.
De verklaring voor de toenemende populariteit van kortdurend vrijwilligerswerk wordt soms gezocht in de tijdgeest en een verandering in gedragspatronen aan het eind van de twintigste eeuw. Soms ook wordt het toegeschreven aan verschuivingen in de samenleving als geheel. In het verleden zag men vrijwilligerswerk als een gevolg van hechte relaties die maatschappelijke betrokkenheid bevorderen. Tegenwoordig komt vrijwilligerswerk voort vanuit persoonlijke behoeftes.
De categorie van episodisch vrijwilligerswerk bevat verder verschillende varianten afhankelijk van intensiteit en terugkeerpatronen van de inzet.
Tijdelijke vrijwilligers zijn voor enkele uren of één dag actief, ze komen niet terug en ze zijn op geen andere wijze bij de organisatie of het doel betrokken.
Interim vrijwilligers zijn met enige regelmaat bij de organisatie of het doel betrokken, maar voor een beperkte periode (bijvoorbeeld zes maanden).
Sporadische vrijwilligers zetten zich regelmatig in, maar voor korte periodes.
Managementvraagstukken van organisaties die vooral met episodische vrijwilligers werken, wijken op verschillende aspecten af van de vragen in een traditionele vrijwilligersorganisatie. Dit zijn niet alleen praktische factoren (planning, inroostering, onderhoud van databestanden), ze zijn ook het gevolg van de verschillende motieven van vrijwilligers.
Bij de traditionele vrijwilligersorganisatie betekent behoud meer ‘het in stand houden van regelmatige inzet over de lange termijn’.
Bij episodische vrijwilligers is het belangrijker om er voor te zorgen dat een vrijwilliger om de zoveel tijd terugkomt om een beperkte rol weer te vervullen. Voor een groot deel hangt de terugkomst af van de mate waarin de vrijwilligerservaring voldeed aan de motivatie en verwachtingen van de vrijwilliger.
Lees meer in het document Festivalvrijwilligers
Verklaring omtrent gedrag
Organisaties die werken met vertrouwelijke gegevens of kwetsbare personen kunnen hun vrijwilligers vragen om een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). In de volksmond ook wel een bewijs van goed gedrag genoemd. Door de aandacht in de media voor risico’s op diverse gebieden bij vrijwilligerswerk, zoals seksueel misbruik bij kinderen, is er veel aandacht geweest voor de VOG. Een VOG-verklaring geeft echter geen garanties. Het geeft slechts aan dat iemand in het verleden niet de fout is ingegaan, maar iemand kan voor een totaal andere functie indertijd een VOG hebben aangevraagd terwijl er in de tussentijd iets is gebeurd. Daarbij is de VOG voor vrijwilligersorganisaties niet verplicht.
De meningen verschillen per organisatie of het nuttig is om vrijwilligers een VOG te laten aanvragen.
Meer informatie via de sites van: